Kỷ niệm 75 năm lịch sử chiến đấu,

xây dựng và trưởng thành của Đảng bộ và nhân dân xã Cộng Hoà

(15/10/1946 - 15/10/2021)

Ngày 03/02/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đánh dấu bước ngoặt lịch sử của cách mạng Việt Nam. Thời kỳ đấu tranh dưới sự lãnh đạo của Đảng Mácxít, đấu tranh có mục tiêu, đường lối, chủ trương, chiến lược, sách lược đúng đắn.

Ngay sau khi Đảng ra đời, phong trào đấu tranh của nhân dân cả nước và của huyện Kim Thành diễn ra sôi nổi, mạnh mẽ trong đó có Cộng Hòa.

Trước tình hình khó khăn phức tạp và yêu cầu nhiệm vụ của đất nước và địa phương, vấn đề cấp thiết đặt ra là phải xây dựng và phát triển các tổ chức cơ sở Đảng. Ngày 20-9-1945 chi bộ Đảng cộng sản của Huyện Kim Thành được thành lập. Dưới sự lãnh đạo của Huyện uỷ Kim Thành. Huyện uỷ đã cử hai đồng chí: Nguyễn Thượng Trình và Tăng Bá Chuẩn về xã Cộng Hoà làm công tác tuyên truyền và giác ngộ một số thanh niên tiêu biểu trong phong trào cách mạng để kết nạp vào Đảng. Đúng 19h ngày 15-10-1946 tại nhà đồng chí Trần Cự thôn Thanh Liên xã Cộng Hoà chi bộ Đảng của xã Cộng Hoà được thành lập, chi bộ gồm bốn đồng chí:

Đồng chí Trần Cự được chỉ định làm Bí thư chi bộ

Ngay sau khi chi bộ được thành lập, hội nghị chi bộ đã đề ra một số nhiệm vụ cấp bách sau:

- Kiên quyết trấn áp bọn phản Cách Mạng. Củng cố và bảo vệ chính quyền dân chủ nhân dân. xây dựng và phát triển các Đoàn thể: Thanh niên cứu quốc, Phụ nữ cứu quốc, Thiếu niên cứu quốc, Hội nông dân cứu quốc, Ban tuyên truyền cứu quốc. Thành lập các đội cứu thương chuẩn bị kháng chiến.

- Phát triển sản xuất, thực hành tiết kiệm, vận động nhân dân và những gia đình khá giả cho vay tiền, thóc ủng hộ kháng chiến.

- Gấp rút xây dựng các lực lượng tự vệ tập trung của xã và các thôn, thành lập các Ban, Ngành như Ban phá hoại, Ban tản cư, các Tổ đội cứu thương.

- Đấu tranh bảo vệ an ninh trật tự, bài trừ tệ nạn xã hội.

- Xây dựng đời sống mới, phát triển rộng rãi phong trào văn hoá văn nghệ.

Vào những ngày tháng Tám năm 1945 cùng với khí thế cách mạng sục sôi trên cả nước, phong trào Việt Minh của xã đã phát triển mạnh. Sáng ngày 16/08/1945 tự vệ bí mật của xã được huy động tham gia vũ trang khởi nghĩa giành chính quyền. Dưới sự chỉ huy của ông Nguyễn Ngọc Phách các lực lượng vũ trang khởi nghĩa xuất phát từ xã Cộng Hoà đã tiến vào Huyện đường Kim Thành, Tri Huyện Nguyễn Bích Liên đã đầu hàng nộp toàn bộ vũ khí, tài liệu cho chính quyền cách mạng

Ngày 18/08/1945 Huyện bộ Việt Minh Kim Thành đã cử đồng chí Nguyễn Mạnh Cương về các làng Tường Vu, Lai Khê, Thanh Liên để tổ chức quần chúng cướp chính quyền. Lý trưởng các làng Tường Vu, Lai Khê, Thanh Liên đã lần lượt đem nộp tài liệu ấn tín cho Việt Minh. 9h sáng ngày 20-8-1945 chính quyền cách mạng tổ chức quần chúng mít tinh mừng thắng lợi tại khu vực ga Lai Khê

Ngày 28/02/1946 theo chỉ đạo của cấp trên, ba xã Thanh Liên, Tường vu, Lai Khê hợp nhất lại thành xã Cộng hoà.

Ngày 26/04/1946 xã Cộng hoà tổ chức bầu cử HĐND xã và HĐND Tỉnh tại đình làng các thôn.

17 đại biểu được bầu vào HĐND xã khoá I; Ông Nguyễn Mạnh Vinh được cử làm Chủ tịch Uỷ ban hành chính xã Cộng hoà. Uỷ ban hành chính và HĐND xã đã bắt tay vào công việc cấp bách của địa phương là chống nạn đói và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược

8 giờ sáng ngày 20/12/1946 máy bay của thực dân Pháp đã lượn trên bầu trời thuộc địa bàn xã Cộng hoà, lệnh tản cư đã được phát loa liên tục. Đến 15 giờ chiều nhân dân xã Cộng hoà mới biết quân Pháp tấn công từ Hải Phòng đã tiến đến Phạm Xá và theo đường sông chúng đã tiến đến Tuần Mây Ba Kèo, trên đường tiến công quân Pháp đã bị bộ đội Kim Thành, Kinh Môn và tự vệ các xã dọc sông Vận và Quốc lộ 5 đánh trả quyết liệt. Nhưng do vũ khí và lực lượng quá chênh lệch, nên ta không cản được quân địch.

9 giờ sáng ngày 21/12/1946 quân Pháp có xe tăng, xe bọc thép yểm trợ tiến quân từ Tuần Mây theo đường 186 về ga Lai Khê, khi quân địch tiến tới Cầu Phủ (Thanh liên) bị bộ đội và tự vệ của xã bắn trả quyết liệt, địch bị thiệt hại buộc phải quay lại Tuần Mây.

15 giờ chiều ngày 21/12/1946 quân Pháp quay trở lại chiếm khu phố Lai Khê. Đốt phá, hủy diệt các dãy phố và đốt chùa làng Thanh Liên. Sau đó, chúng càn vào các làng cướp bóc, bắt giết đàn ông, hãm hiếp phụ nữ . . . trước tình hình đó, Chi bộ Đảng đã lãnh đạo đưa nhân dân tạm tản cư sang các vùng lân cận như: Việt Hồng, Cẩm Chế, Liên Mạc (Huyện Thanh Hà); Ngô Đồng, Châu Than, Đích Sơn ( huyện Kinh Môn) . . .

- Những ngày đầu của cuộc kháng chiến, đồng chí Trần Cự bị địch bắt. Huyện uỷ Kim Thành đã chỉ định đồng chí Đoàn Duy Thành làm bí thư chi bộ để tiếp tục lãnh đạo phong trào.

Trong cuộc kháng chiến chống Pháp quân và dân xã Cộng Hoà đã tổ chức đánh 151 trận. Trong đó có một số trận đánh tiêu biểu:

1. Trận đánh mìn đoạn đường sắt từ đầu cầu Lai Vu đến giáp xã Cổ Dũng.

Hưởng ứng chiến dịch "Tiếng sấm đường 5", vào khoảng 2 giờ sáng ngày 04/02/1948 du kích xã Cộng Hoà đã cho nổ 150 quả mìn phá huỷ đoạn đường sắt dài khoảng 2 km. Làm tê liệt tuyến giao thông đường sắt Hà Nội - Hải Phòng trong nhiều ngày.

2. Trận đánh binh vận ngày 10/11/1948.

Thực hiện chủ trương tiêu diệt Quận Thanh Liên do Đặng Thúc Quỳnh làm Quận trưởng đóng tại trường Tiểu học Thanh Liên. Sau nhiều lần điều tra, xét thấy trận đánh này có thể dùng binh vận, ta đã tìm cách cài cắm người của ta vào trong hàng ngũ địch (ông Cai Am làm thư ký Quận trưởng, ông Nguyễn Văn Ngọc, ông Nguyễn Thế Châm làm lính Bảo hoàng . . .) Sau nhiều lần tuyên truyền, giác ngộ đêm 10/11/1948 toàn bộ binh lính Quận Thanh Liên gồm Quận trưởng Đặng Thúc Quỳnh, thư ký Cai Am và 13 lính Bảo hoàng mang toàn bộ vũ khí, tài liệu ra hàng. Đây là trận thắng lớn trên mặt trận binh vận của ta.

3. Trận đánh độn thổ ở bờ giếng làng Thanh Liên.

Nhằm đẩy mạnh phong trào chiến tranh du kích, đầu tháng 3 năm 1950 Huyện đã chọn xã Cộng hoà làm thí điểm cách đánh độn thổ. Huyện uỷ cử đồng chí Đoàn Duy Thành về tăng cường cùng với đồng chí Hoàng Long - Thường vụ Huyện uỷ chỉ huy du kích xã Cộng hoà thực hiện cách đánh độn thổ. Địa điểm bờ Giếng làng Thanh Liên là nơi quân Pháp thường đến lấy nước để tổ chức trận đánh. Các đồng chí Đào Quang Vượng - Chính trị viên và đồng chí Đào Quang Tuyên - Xã đội trưởng trực tiếp chỉ huy lực lượng. Có 8 đồng chí được cử tham gia trận đánh. Kết quả trận đánh ta đã thu được 2 súng trường, giải thoát 4 tù nhân, đây là trận đánh độn thổ đầu tiên của du kích Huyện Kim Thành và Quân khu 3.

Cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc thắng lợi. Cùng với quân dân cả nước, Đảng bộ và nhân dân xã Cộng hoà đã trải qua biết bao hy sinh gian khổ, hàng trăm đồng bào, chiến sỹ du kích, cán bộ của ta bị địch tàn sát (điển hình là vụ tàn sát tập thể 22 người vào 10 giờ sáng ngày 23/08/1948 tại làng Tường Vu; trên 500 nóc nhà và nhiều công trình văn hoá, trường học bị đốt phá...). Vượt lên những mất mát đau thương, liên tục chiến đấu quyết liệt với kẻ thù suốt 2.869 ngày đêm. Trong 9 năm kháng chiến, toàn xã đã có 299 người tham gia kháng chiến, trong đó, 211 người trực tiếp chiến đấu, 88 người tham gia phục vụ chiến đấu; 21 người tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, 120 người tham gia dân công hoả tuyến, đóng góp 3.447 ngày công, phá đường giao thông của địch, đào 115 hầm bí mật để nuôi dấu cán bộ hoạt động kháng chiến; Có 320 lượt người tham gia hoạt động binh vận, 160 lượt người tham gia vận động chống địch cưỡng ép di cư; Đóng góp cho nhà nước 6,8 tấn thóc, 1.560 đồng Đông Dương và 2 chỉ vàng.

Đã tổ chức đánh 151 trận trong đó có 35 trận chống càn, 25 trận đánh đồn địch, phục kích 30 trận, đánh địa lôi chiến 2 trận. Diệt tề ác 22 trận, đánh quấy rối địch 38 trận; Tổ chức đấu tranh chính trị 8 cuộc, đòi bồi thường thiệt hại 8 cuộc, đấu tranh địch vận 8 cuộc, đấu tranh chống cưỡng ép di cư 8 cuộc; Tiêu diệt 132 tên địch, làm bị thương 53 tên, bắt sống 46 tên, gọi ra hàng 442 tên.

Chiến lợi phẩm thu được 6 khẩu súng trung liên, 19 khẩu súng tiểu liên, 6 khẩu súng ngắn, 101 khẩu súng trường, 25 khẩu súng bắn chim 2 nòng, 300 quả lựu đạn, phá huỷ 5.400 m đường sắt, làm trật bánh 7 toa tàu, 5 lần phá huỷ nhà máy nước, cắt phá 1.200 kg dây thông tin và 450 kg dây tải điện.

Thành lập Đảng bộ xã Cộng Hoà và tổ chức Đại hội lần thứ nhất

Thực hiện Chỉ thị số 115 của Ban tổ chức Trung Ương Đảng, chi bộ có từ 30 Đảng viên trở lên thì thành lập Đảng bộ cơ sở. Ngày 10/11/1959 dưới sự chỉ đạo của Huyện uỷ Kim Thành Đại hội Đảng bộ xã Cộng Hoà lần thứ nhất được triệu tập. Đại hội đã kiểm điểm công tác lãnh đạo phong trào hợp tác hoá và quyết định nhiệm vụ lãnh đạo năm 1960. Đại hội tuyên bố thành lập Đảng bộ xã Cộng Hoà, bầu ra Ban chấp hành gồm 9 đồng chí. Đồng chí Đào Quang Đang (tức đồng chí Lê Xuân Tủ) được phân công làm Bí thư Đảng bộ xã. Đồng chí Bùi Quang Nhị làm Phó Bí thư, Chủ Tịch Uỷ ban hành chính xã.

Đảng bộ có 4 chi bộ chân tre:

- Chi bộ Lai Khê có 7 Đảng viên, đồng chí Trần Dương làm Bí thư chi bộ.

- Chi bộ Thanh Liên có 8 Đảng viên, đồng chí Nguyễn Thế Châm làm Bí thư chi bộ.

- Chi bộ Phú Hải (Tường Vu) có 27 Đảng viên, đồng chí Nguyễn Đức Binh làm Bí thư chi bộ.

- Chi bộ Hồng Long (Tường Vu) có 25 Đảng viên, đồng chí Đoàn Hữu Lề làm Bí thư chi bộ.

Thành tích của Đảng bộ và nhân dân xã Cộng Hoà trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Trải qua 10 năm (1965 - 1975) vừa sản xuất vừa chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu, chi viện sức người sức của cho miền Nam ruột thịt. Đảng bộ và nhân dân xã Cộng Hoà đã viết tiếp những trang sử vẻ vang chói lọi giữ vững và phát huy truyền thống quê hương đường 5 anh dũng. Với tinh thần chiến đấu dũng cảm chống chiến tranh phá hoại bằng không quân của giặc Mỹ. Quân và dân Cộng hoà đã tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu 116 trận trong đó có 70 trận chiến đấu trên địa bàn xã. Kết hợp với các đơn vị bạn bắn rơi 2 máy bay giặc Mỹ tiêu diệt và bắt sống giặc lái, trong đó có khẩu đội pháo 14,5 ly gồm các bà Nguyễn Thị Hương, Đào Thị Mùi, Nguyễn Thị Tỵ, do bà Đào Thị Mùi chỉ huy đã kịp thời nổ súng bắn rơi máy bay Mỹ ngay tại Kim Thành và tiêu diệt giặc lái. Đã huy động 750 thanh niên lên đường nhập ngũ, 288 người tham gia lực lượng thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước. Đóng góp 5 nghìn ngày công đào hầm hào phục vụ chiến đấu. Đóng góp cho Nhà nước 3.094 tấn thóc và 387 tấn thực phẩm.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và kháng chiến chống Mỹ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã Cộng Hoà có 127 người con ưu tú đã hy sinh được Nhà nước phong tặng, truy tặng là liệt sỹ. Có 13 bà mẹ được Nhà nước phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Năm 2003 xã Cộng Hoà được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng Cộng Sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo Đảng bộ và nhân dân xã Cộng Hoà đoàn kết tập trung mọi nguồn lực tạo sự chuyển biến rõ rệt trên các mặt an ninh, chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá và đời sống của nhân dân ngày càng được nâng cao được thể hiện trên các mặt như sau:

- Năm 2020 thu nhập bình quân đầu người đạt 60 triệu đồng; 100% số hộ dùng nước nước sạch hợp vệ sinh; Hệ thống đường giao thông nông thôn được bê tông hóa 100%; Tỷ lệ gia đình văn hoá đạt 92%; 3/3 làng đạt và giữ vững danh hiệu làng văn hóa.

- Cả 3 cấp học đều đạt và duy trì Trường chuẩn Quốc gia; Trạm y tế đạt và duy trì chuẩn Quốc gia về y tế.

- Kênh mương được kiên cố hóa với 6,7 km và 2,47 km đường ra đồng đã được bê tông hóa.

- Đảng bộ, Chính quyền nhiều năm liền đạt trong sạch vững mạnh và xuất sắc được Cấp ủy, Chính quyền các cấp tặng Cờ, Bằng khen, Giấy khen

Năm 2014 xã nhà được Ủy ban nhân dân Tỉnh công nhận xã đạt chuẩn Nông thôn mới.

Phát huy truyền thống vẻ vang của đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Đảng bộ xã Cộng Hòa đã lãnh đạo nhân dân phát huy sức mạnh đại đoàn kết, triển khai thắng lợi sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo thu được thành tựu to lớn trên nhiều lĩnh vực.

Công tác xây dựng Đảng , Chính quyền , MTTQ và các đoàn thể Chính trị - xã hội có nhiều đổi mới, chất lượng, hiệu quả được nâng lên. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân được quan tâm; Đảng bộ và nhân dân trong xã đã triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện nghiêm chế độ sinh hoạt Đảng theo quy định của Điều lệ Đảng. Thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình; phát huy dân chủ, trí tuệ, trách nhiệm của đảng viên và giữ vững đoàn kết nội bộ, Công tác kiện toàn, củng cố, phát triển tổ chức đảng, đoàn thể được quan tâm chỉ đạo thực hiện. Phong trào thi đua xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững mạnh được duy trì có nền nếp; năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên được nâng lên . Công tác kết nạp đảng viên được quan tâm. Tỷ lệ đảng viên tham gia sinh hoạt Đảng bình quân đạt trên 85%. Thực hiện tốt Quy định số 213 ngày 02/01/2020 của Bộ Chính trị khóa XII về trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng và nhân dân nơi cư trú

Công tác kiểm điểm tự phê bình và phê bình, đánh giá chất lượng tổ chức đảng, đảng viên được thực hiện nghiêm túc, có nền nếp. Công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng được thực hiện nghiêm minh, hiệu lực, hiệu quả; hoạt động của cấp ủy, chính quyền được nâng lên, tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh đạt nhiều kết quả quan trọng...

Kỷ niệm 75 năm ngày thành lập Chi bộ Đảng xã Cộng Hòa, Đảng bộ và nhân dân xã nhà tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, kiên định với lý tưởng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, quyết tâm nêu cao tinh thần đoàn kết, thống nhất trong Đảng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, phát huy và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng xã nhà phát triển nhanh và bền vững, góp phần xứng đáng vào sự phát triển chung của đất nước.

---------